Surnadal i regn og blåst – ein stemningsrapport frå februar 1932
Gamle avisartiklar gir innblikk i folk sin kvardag i tider som var. Avisa Nidaros i Trondheim hadde rett som det var stoff frå Surnadal. Her skal vi sjå på ein surnadalsrapport med tittelen «Surnadal i regn og blåst», datert 27. februar 1932.
Her får vi lese om ein uvanleg mild vinter, funderingar om skattenivået, om golvet som sviktar under ein aksjon på Røv Meieri og Folkets Hus, som artikkleforfattaren ikkje har mykje til overs for.
Av den redaksjonelle innleiinga går det fram at dette er stoff som avisa har fått tilsendt. Innlegget er likevel ikkje signert. Redaktøren skriv, ikkje heilt utan eit skrått blikk: «Overskriften skulde vel ikke skremme noen - regn og blåst er det vel også andre steder. Hadde det derimot vært et solskinnsbrev fra Surnadal, vilde mange forlate det våte Bergen og komme hit ut for å vente på sommernes komme».
Det første avsnittet i innlegget har tittelen En underlig vinter. Innsendaren skriv om ein vinter, «hvis make ingen vet å berette om». Og vidare: «I en have så jeg således forleden dag friske blomsterspirer titte op av mulden og fine knopper på bærbuskene. En gårdbruker budsendte mig for å vise mig et underlig syn: en bakkeheldning hvor grønt gress spiret frem».
Artikkelforfattaren skriv om dag etter dag med varmt ver - opp til 12 grader. Skogsføret er ubrukbart.
«Folk får ikke hjem ved til husets behov. Vedskjulene står tomme, kjerringene jamrer sig og mannfolka glaner op i skya - om det ikke snart kommer sne. (...) Og høiet inne i Folldalen og bak på markene? «Det kommer ikke til bygda i vinter», sier kallene».»
I avsnittet Ligningsnevnden spekulerer innsendaren på korleis det skal gå med skatten etter at tolv menn har «tatt bopel» i kommunelokalet på Tellesbø for å sjå på saka.
«Det er altså ligningsnevnden, hvis formann er ordfører Ola Dønheim. De øvrige elleve er Hans Ågesen, Bastian Gulla, Anders Holten, Peder Gjerstad, Bastian Røv, Ole Øyen Ranes, John Ranes, Lars Strand, Lars P. Kvendbø, Theodor Glærem og Anton Sylte.
Det brennende spørsmål er nu om skatteprosenten vil gå op eller ned - ennu er det en hemmelighet».
Skribenten frå Surnadal har også litt dramatikk å fortelje om. Avsnittet «Verdens siste tid» handlar om ein auksjon på Røv Meieri, der ikkje alt gjekk etter planen.
«Der holdtes en liten auksjon og da auksjonarius Mauset slo klubben i bordet falt gulvet sammen på midten så hele forsamlingen blev liggende i en haug nede i kjelleren. En kalktønne fant også samme vei og «de hvite menn» som steg op fra kjelleren var ikke videre godt tilmote. En av mennene sa: «E trur de må være verdens siste tid!»»
Avslutningsvis tek innsendaren under overskrifta Folkets Hus eit oppgjer med Arbeidarpartiet sin plan om «å bygge et respektabelt hus, et såkalt Folkets Hus».
«Det er ikke på grunn av mangel på forsamlingshus, bygden har både sitt Trudvang, Solvang og Sagatun. Men stort skal det være, sa trollet - og Arbeiderpartiet svarer: Ja og amen. Allerede er det holdt fester og basarer for å skrape sammen kapital. Men et slikt foretagende i en slik pinibel tid er egnet blott til kritikk og påtale.
Men hvad kan ikke folk finne på når det bare er blåst og regn?»